391بازدید

مفهوم  خیار در قراردادها

« خیار» در لغت اسم مصدر اختیار است و در اصطلاح فقیهان و حقوقدانان، اختیاری است که شخص در فسخ عقد لازم دارد. این اختیار، گاه ریشۀ قراردادی دارد ( مانند خیار شرط و خیار عیب و غبن، به عقیدۀ بعضی ) و گاه خیار  از حکم قانون ناشی می شود. دربارۀ تعداد خیار ها اتفاق نظر وجود ندارد. بعضی آن را زیر پنج عنوان و برخی هفت و نیز چهارده عنوان آورده اند. ولی، این اختلاف بیشتردر تدوین و جمع عنوان ها است.

قانون مدنی در مبحث پنجم از فصل بیع (ماده 396 قانون مدنی ) ده قسم خیار پیش بینی کرده است.

مفهوم خیار در اسناد رسمی و قراردادها

    مفهوم خیار و انواع آن

اقسام خیارات

  1.  خیار مجلس
  2. خیار حیوان
  3. خیار تاخیر ثمن
  4.  خیار شرط
  5. خیار رؤیت و تخلف وصف
  6. خیار غبن
  7. خیار عیب
  8. خیار تدلیس
  9. خیار تبعض صفقه
  10.  خیار تخلف شرط
    سه قسم نخست این خیارات ویژۀ عقد بیع است و بقیه از قواعد عمومی معاملات است که در قرارداد های لازم قابل اعمال می باشد (ماده 456 قانون مدنی.) در مادۀ 380 قانون مدنی  نیز به فروشنده حق داده شده است که، در صورت مفلس شدن خریدار و باقی بودن عین مبیع نزد او، آن را پس بگیرد یا، در فرضی که هنوز به خریدار داده نشده است، از تسلیم خودداری کند. امکان استرداد مبیع و خودداری از تسلیم در این فرض به معنی خیار فسخ بیع است. این خیار را در فقه «خیار تفلیس» می نامند.

نکات مهم در خیارات در اسناد رسمی

  1. یکی از اقسام خیارات خیار فسخ است که خیار فسخ در زمرۀ حقوق است؛ به میراث می رسد (مگر این که برای ثالث شرط شده باشد) و قابل اسقاط است.
    هنگام معامله، و حتی پیش از ایجاد سبب خیار، « سقوط تمام یا بعضی از خیارات را می توان ضمن عقد شرط نمود » (مادۀ 448 قانون مدنی ).
  2. وجود و بقای خیار به نظم عمومی ارتباط ندارد و برای حفظ حقوق اشخاص و به ویژه جبران ضرر ناشی از لزوم عقد است.
  3. حق خیار امری است استثنایی و خلاف اصل، هیچ یک از دو طرف حق ندارند تنها به اراده خود عقد لازم را برهم زند، مگر این که در قانون این حق برای او پیش بینی شده باشد. بنابراین، نمی توان ادعا کرد که، چون خیار برای جلوگیری از ضرر است، در هر مورد که عقد ضرری ناروا به بار آورد، حق فسخ به وجود می آید.
  4. لازم است قبل از  تنطیم قراردادها و اسناد رسمی با وکلای متخصص در زمینه قرارداد مشاوره نمایید و حتما در معاملات خود جهت جلوگیری از ضررهای آتی و جبران ناپذیر از وکیل خود راهنمایی و مشاوره لازم را اخذ نمایید.
به ما امتیاز دهید